Ar ochr ffordd Bwlch Crimea rhwng Ddolwyddelan a Blaenau Ffestiniog, mae na lain o dir moel. Wrth edrych yn agosach fe welwch chi fod yna bedolau bychain yn y pridd. Mae’r stori tu ol i hwn yn un dwi’n cofio Nhaid yn adrodd pan oeddwn i’n hogyn bach yn mynd am drip dydd Sul yn y car gyda fo, y teulu a Nain.

Ar ôl y rhyfel, roedd yna dlodi ym Mlaenau Ffestiniog. Pan ddaeth y fyddin gyda llwyth o sgidiau i losgi, plediodd y bobl leol am gael cadw’r sgidiau. Ond fe fynnodd y fyddin fod angen llosgi pob esgid. Dywedodd un aelod lleol o’r gymuned yn gandryll: “Os losgwch chi’r esgidiau yna, neith ddim blewyn o laswellt tyfu yno byth eto “. Ac yn wir i chi, mae’r tir yn parhau yn foel yn y fan ble losgwyd yr esgidiau.

Tywysog Madog ab Owain Gwynedd oedd y person Ewropeaidd cyntaf i ddarganfod tir America yn ôl yr hanes. A hynny ym 1170 – dau ganrif cyn Christopher Colombus.

Dechreuodd ei siwrnai ym mhorthladd Aber-Cerrik yn Llandrillo-yn-Rhos (Rhos on Sea). Wedi siwrne hir, glaniodd ym Mobile, Alabama.

Dyma luniau ohono gan A. S. Boyd o’r llyfr “Prince Madog Discoverer of America A Legendary Story” gan Joan Dane, cyhoeddwyd gan Everett, Boston Mass.